cfcها.منبع,تبیان

کد: 662237

پرسش

فرمول مولکولی CFC ها را که از عوامل نابودی اوزون هستند

چگونه می توان به دست اورد؟

پاسخ

با عرض سلام خدمت شما کاربر گرامی:

کلروفلوئوروکربن‌ها یا فرئونها یا همان CFC ها هستند

 که مهمترین عامل تخریب ازن شناخته شده است. این

ترکیبات همانطور که از نامشان پیداست از کلر، فلوئور و کربن

تشکیل شده اند. اینکه چطور فرمول مولکولی آنها به دست

می آید، منظور شما به خوبی مشخص نیست زیرا چنانچه

منظور شما این است که در آزمایشگاه چطور فرمول آنها

به دست می آید؟ به کمک دستگاههای تجزیه عنصری که

شرح آنها در اینجا میسر نیست اما به طور تئوری، CFC ها

چندین نوع مختلف دارند که تنها در تعداد اتم های کلر و فلوئور

 تفاوت دارند مانند CFCl3 یا CF2Cl2 و ... .
در حال حاضر در یخچالها به جای CFC از شکلهای متنوعی

 از HCFC ها استفاده می‌شود. در واقع یک یا چند

هیدروژن به فرمول قبل اضافه کرده‌اند. می‌دانید

که CFC ها وقتی وارد لایه‌ی اوزون می‌شوند،

رادیکال کلر آزاد می‌کنند که این رادیکال کلر با

مولکولهای اوزون واکنش داده و سبب نابودی آنها 

می‌گردند. 

در فرمول جدید ئیدروژن وجود دارد و از آنجا که

 ئیدروژن واکنش‌پذیرتر از اکسیژن است، رادیکالهای

 کلر آزاد شده با ئیدروژن ترکیب می‌شوند و درنتیجه

مولکولهای اوزون آسیب نمی‌بینند.

نام گذاری این ترکیبات به صورت قراردادی است و

دانشمندان یا تجار با هم قرارداد بسته اند که نام هر

 ترکیب را با یک شماره همراه کنند. به عنوان مثال

به ترکیب CFCl2، CFC11 می گویند و به CF2Cl2

، CFC12 می گویند و این نام تجاری این ترکیبات

 است. اما نام گذاری علمی این ترکیبات به این صورت

است که از سمت راست هر هالوژن را با تعداد آن

 و با پسوند -و نام برده سپس نام کربن آورده می شود.

به عنوان مثال نام علمی 2 CFCl، دی کلرو فلورو کربن

می باشد و نام CF2Cl2 دی کلرو دی فلورو کربن می باشد. 
فرئونها به عنوان گاز خنک کننده در یخچالها ، ‌دستگاهها

ی تهویه هوا ، به‌عنوان حلالهای تمیز کننده در کارخانجات

 و به‌عنوان مواد پُف‌کننده در تولید نوعی اسنفنج پلاستیکی بکار می‌روند.
در یخچال های جدید CFC به کار نمی رود چون انواع

 CFCها اگر در طبیعت آزاد شوند برای جو مضر هستند

. به جای آن گاز دیگری به نام HFC یا تترا فلورواتان 

به کار می رود.

در حال حاضر در یخچالها به جای CFC از شکلهای

متنوعی از HCFC ها استفاده می‌شود. در واقع یک

یا چند هیدروژن به فرمول قبل اضافه کرده‌اند.

می‌دانید که CFC ها وقتی وارد لایه‌ی اوزون

می‌شوند، رادیکال کلر آزاد می‌کنند که این

 رادیکال کلر با مولکولهای اوزون واکنش داده

 و سبب نابودی آنها می‌گردند. 

در فرمول جدید ئیدروژن وجود دارد و

از آنجا که ئیدروژن واکنش‌پذیرتر از اکسیژن

است، رادیکالهای کلر آزاد شده با ئیدروژن

 ترکیب می‌شوند و درنتیجه مولکولهای 

اوزون آسیب نمی‌بینند.

نام گذاری این ترکیبات به صورت

قراردادی است و دانشمندان یا تجار با هم

 قرارداد بسته اند که نام هر ترکیب را با

یک شماره همراه کنند. به عنوان

مثال به ترکیب CFCl2، CFC11

می گویند و به CF2Cl2، CFC12 می گویند و

این نام تجاری این ترکیبات است

. اما نام گذاری علمی این ترکیبات به این

 صورت است که از سمت راست هر

 هالوژن را با تعداد آن و با پسوند

 -و نام برده سپس نام کربن آورده

می شود. به عنوان مثال نام علمی 2 CFCl،

دی کلرو فلورو کربن می باشد و نام CF2Cl2

دی کلرو دی فلورو کربن می باشد.

در اواسط سال 1970 میلادی، دانشمندان

 Molina و Rowland در دانشگاه Irvine

کالیفرنیا تشخیص دادند که CFC ها

عامل اصلی تخریب لایه ی اوزون هستند .

آنها این مطلب را در ژورنال

Nature در سال 1974 به چاپ رساندند

 و بخاطر این کار موفق

 به دریافت جایزه ی نوبل شیمی در سال 1995

گردیدند. این مطلب را برای نخستین بار . این

مطلب بعدها توسط مطالعات ماهواره ای تایید شد. 
هاى cfc بعنوان گاز هاى خنک کننده در یخچال ها

 ،کولرها و همچنین در مواد پلاستیکى مورد

استفاده قرار مى گیرند . در cfc ها اتم هاى

 کلر ناپایدار و واکنش پذیر مى باشند و

هنگامى که گاز هاى cfc به لایه هاى بالا

مى روند ، در لایه هاى بالا بر اثر برخورد

با نور خورشید ،گاز هاى کلر آزاد مى شوند.

اتم هاى کلر در لایه استراتوسفر با

مولکول هاى اوزون واکنش مى دهند

. هر اتم کلر به تنهایى مى تواند 100.000

 مولکول اوزون را از بین ببرد .

به همین دلیل در گستره جهانى

،در سازمان ملل متحد ،در معاهده اى بنام

 معاهده مونترال کشورها متعهد شدند که

 از تولید و فروش گاز هاى cfc خوددارى کنند.

پیروز و سربلند باشید.